
★★★

★★★
Trong hành trình phát triển, Việt Nam không chỉ đột phá từ những quyết sách lớn mà còn ở sáng kiến táo bạo trong thực tiễn. “Xé rào” - biểu tượng tinh thần sáng tạo vượt nghịch cảnh dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã mở lối thoát bế tắc, đặt nền móng cho công cuộc Đổi mới năm 1986, đưa đất nước từ khủng hoảng vươn lên.
Ngày nay, khi Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, câu chuyện “xé rào” vẫn là nguồn cảm hứng, bài học sống động để tiếp tục đổi mới, hội nhập và bứt phá.
★★★


Thực tiễn mở đường
Sau ngày đất nước thống nhất, Việt Nam đối mặt với hậu quả chiến tranh, kinh tế lạc hậu và cơ chế tập trung quan liêu bao cấp kìm hãm sản xuất, cùng sự cấm vận nghiệt ngã. “Xé rào” trở thành phản ứng tự nhiên, khẳng định thực tiễn dẫn đường khi lý thuyết bất lực.
Tại TP Hồ Chí Minh, phong trào “xé rào” bùng lên, phá tan đình trệ. Trong cung ứng lương thực, Thành phố liên kết trực tiếp với Đồng bằng sông Cửu Long, bỏ trung gian để đưa gạo đến người dân, xua tan đói nghèo và suy yếu chợ đen. Trong kinh tế, các nhà máy được tự chủ nhập nguyên liệu, xuất khẩu, biến khủng hoảng thành cơ hội tăng trưởng. Dù ban đầu gây tranh cãi, những bước đi này được Đảng hoàn thiện tại Đại hội VI (1986), khẳng định đổi mới vì dân là con đường đúng đắn.

Không chỉ TP Hồ Chí Minh, tinh thần “xé rào” diễn ra ở nhiều địa phương, mỗi nơi một cách làm, nhưng đều chung khát vọng vượt khó.
Hải Phòng đi tiên phong trong việc khoán hộ, giao ruộng cho nông dân, là cơ sở thực tiễn để Ban Bí thư ban hành Chỉ thị 100 về khoán sản phẩm đến nhóm và người lao động (Khoán 100) vào đầu năm 1981. Sau đó 7 năm, Bộ Chính trị khóa VI ban hành Nghị quyết 10 về đổi mới quản lý nông nghiệp (Khoán 10), tạo ra bước phát triển đột biến về năng suất, sản lượng nông sản. Cùng với Vĩnh Phúc thời kỳ trước đó, Hải Phòng là một trong những nơi đi đầu đưa chủ trương “khoán quản trong sản xuất nông nghiệp” được hiện thực hóa…
Ở Long An những năm đầu sau ngày thống nhất đất nước, trước thực trạng đời sống kinh tế của nhân dân sa sút nghiêm trọng, Tỉnh ủy Long An đã nhìn ra nguyên nhân và có những bước đi đột phá vào cơ chế giá bao cấp nhằm ổn định giá cả thị trường, cải thiện đời sống của cán bộ, công nhân, viên chức và nhân dân.

Những phong trào “xé rào” không chỉ là tiếng chuông cảnh tỉnh mà còn là nguồn cảm hứng để Đảng điều chỉnh đường lối. Đến đầu thập niên 1980, khi nền kinh tế rơi vào khủng hoảng trầm trọng - lạm phát phi mã, sản xuất đình trệ, đời sống nhân dân khốn khó, Đảng Cộng sản Việt Nam, với bản lĩnh chính trị và tầm nhìn chiến lược, đã nhận ra rằng cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp không còn phù hợp.
Đại hội VI năm 1986 đánh dấu bước ngoặt lịch sử khi Đảng khởi xướng công cuộc Đổi mới, chuyển từ kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây không phải là sự phủ nhận hoàn toàn quá khứ, mà là sự kế thừa có chọn lọc, biến những sáng kiến tự phát từ TP Hồ Chí Minh, Vĩnh Phúc, Hải Phòng, Long An... thành chính sách quốc gia có hệ thống.Chỉ thị 100-CT/TW năm 1981 về cải tiến công tác khoán, mở rộng “khoán sản phẩm cuối cùng đến nhóm lao động và người lao động” trong hợp tác xã nông nghiệp và Nghị quyết 10-NQ/TW năm 1988 về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp là minh chứng rõ ràng cho sự nhạy bén ấy. Từ những thử nghiệm giao đất ở một số địa phương, Đảng đã chính thức hóa cơ chế khoán hộ, đưa Việt Nam từ một nước thiếu đói trở thành cường quốc xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.

Trong công nghiệp và thương mại, kinh nghiệm “xé rào” của các công ty tại TP Hồ Chí Minh, hay Nhà máy Xi măng Hải Phòng cùng nhiều địa phương khác, đã góp phần định hình Luật Doanh nghiệp năm 1999, khuyến khích kinh tế tư nhân và mở đường cho hội nhập quốc tế.


Những bước đi như gia nhập ASEAN năm 1995, ký Hiệp định Thương mại song phương với Mỹ năm 2000, trở thành thành viên WTO năm 2007..., đều là kết quả của tư duy đổi mới, bắt nguồn từ những lần “xé rào” táo bạo trước đó.
Thực tế đã chứng minh, Đổi mới không chỉ là cuộc cách mạng kinh tế mà còn là cuộc cách mạng về tư duy, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng trong việc lắng nghe thực tiễn, tổng kết kinh nghiệm quần chúng để đưa đất nước vượt qua khủng hoảng, tiến lên phát triển.
Khi Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045 giữa bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, câu chuyện “xé rào” và thành tựu của Đổi mới không chỉ là di sản mà còn là kim chỉ nam cho hành trình phía trước.
Nhìn lại gần 40 năm Đổi mới, chúng ta thấy một đất nước từng kiệt quệ đã vươn mình mạnh mẽ: GDP từ chỗ gần như không đáng kể đã đạt hơn 476 tỷ USD vào năm 2024, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 6-7%/năm trong hơn 3 thập kỷ. Hơn thế, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 58% năm 1993 xuống dưới 3% năm 2024, một kỳ tích mà thế giới phải thán phục.
Trên trường quốc tế, Việt Nam không còn là quốc gia bị cô lập mà đã tham gia 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) - tính đến tháng 10-2024; kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt hơn 786 tỷ USD, với các mặt hàng chủ lực như nông sản, điện tử, dệt may khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế toàn cầu.

Những phong trào “xé rào” không chỉ là tiếng chuông cảnh tỉnh mà còn là nguồn cảm hứng để Đảng điều chỉnh đường lối. Đến đầu thập niên 1980, khi nền kinh tế rơi vào khủng hoảng trầm trọng - lạm phát phi mã, sản xuất đình trệ, đời sống nhân dân khốn khó, Đảng Cộng sản Việt Nam, với bản lĩnh chính trị và tầm nhìn chiến lược, đã nhận ra rằng cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp không còn phù hợp.

Thực tiễn từ khoán 10 hay hội nhập WTO cho thấy, chỉ khi chính sách phản ánh đúng nhu cầu của nhân dân, mới có sức sống và tạo ra kỳ tích. Song, đổi mới không có nghĩa là buông lỏng. Những lần “xé rào” thành công trong quá khứ đều gắn với ý thức trách nhiệm vì lợi ích chung, và hôm nay, khi đất nước đã có hệ thống pháp luật hoàn thiện, mọi sáng kiến cần được đặt trong khuôn khổ kỷ cương.
Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII đã chỉ rõ, đổi mới phải đi đôi với phòng, chống tham nhũng, bảo đảm sự ổn định chính trị - nền tảng để đất nước phát triển bền vững. Thành tựu xóa đói giảm nghèo hay tăng trưởng kinh tế chỉ có ý nghĩa khi thực sự mang lại lợi ích cho nhân dân, điều này đòi hỏi mọi chính sách từ phát triển đô thị thông minh đến ứng dụng công nghệ cao phải lấy con người làm trung tâm, không để ai bị bỏ lại phía sau.
Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII đã chỉ rõ, đổi mới phải đi đôi với phòng, chống tham nhũng, bảo đảm sự ổn định chính trị - nền tảng để đất nước phát triển bền vững. Thành tựu xóa đói giảm nghèo hay tăng trưởng kinh tế chỉ có ý nghĩa khi thực sự mang lại lợi ích cho nhân dân, điều này đòi hỏi mọi chính sách từ phát triển đô thị thông minh đến ứng dụng công nghệ cao phải lấy con người làm trung tâm, không để ai bị bỏ lại phía sau.
Trong công nghiệp và thương mại, kinh nghiệm “xé rào” của các công ty tại TP Hồ Chí Minh, hay Nhà máy Xi măng Hải Phòng cùng nhiều địa phương khác, đã góp phần định hình Luật Doanh nghiệp năm 1999, khuyến khích kinh tế tư nhân và mở đường cho hội nhập quốc tế.
Tinh gọn bộ máy - cả hệ thống chính trị “xé rào”
Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với mục tiêu trở thành quốc gia phát triển năm 2045, việc cải cách bộ máy của hệ thống chính trị không chỉ là yêu cầu tất yếu mà còn là một cuộc “xé rào” mang tính chiến lược, tiếp nối tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm từ những năm tháng khốn khó.
Sáp nhập và tinh gọn bộ máy hành chính, tổ chức bộ máy của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội là một trong những nội dung trọng tâm được Đảng xác định tại Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII) và được cụ thể hóa với Nghị quyết số 18-NQ/TW năm 2017.
Đây không chỉ là hành động cắt giảm bộ máy cồng kềnh, mà còn là sự đột phá để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, đáp ứng yêu cầu của thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế.


Nội dung: HỒNG THẠNH
Ảnh: Báo Hải Quân Việt Nam
Ảnh: Báo Hải Quân Việt Nam
Chia sẻ
thứ ba, 15/07/2025 15:20